Ja, eiwitten zijn belangrijk voor spiergroei. En het is ook belangrijk hoe je die eiwitten over de dag verdeelt. Nieuw onderzoek bevestigt dat nog eens.

Hoeveelheid eiwitten

Over hoeveel eiwitten je moet eten voor optimale spiergroei zijn de geleerden het, na jaren van onderzoek, inmiddels wel eens: 1,6 gram per kilogram lichaamsgewicht is normaal gesproken voldoende in de bulk.

Het is prima om zekerheidshalve nog wat meer te eten, maar houd 2,2 g/kg/d als maximum aan. Nog meer eiwitten eten gaat immers ten koste van je inname van koolhydraten, die in feite net zo belangrijk voor spiergroei zijn als eiwitten. Een overdreven hoge eiwitinname kan daardoor juist ongunstig uitpakken voor je lichaamscompositie, zoals onderstaande figuur laat zien.

De optimale eiwitinname voor spiergroei zit tussen C en D, waarbij D normaal gesproken niet méér spiergroei oplevert dan C. Grafiek ontleend aan Renaissance Periodization.

Ben je aan het cutten, hanteer dan als minimum 1,8 g/kg/d met een uitloop tot 2,7/kg/d. Een stukje hoger dan in de bulk dus, omdat het bij een energietekort moeilijker is om een positieve eiwitbalans te creëren. Een modale krachtsporter komt in de cut toe met 1,8 g/kg/d, maar ben je al behoorlijk ‘droog’, dan dien je nog wat hoger te gaan, tot maximaal 2,7 g/kg/d. Ga niet nog hoger, want dat gaat te zeer ten koste van de hoeveelheid koolhydraten die je kunt eten.

Spreiding van eiwitten

Hoewel de totale eiwitinname op een dag doorslaggevend is, is ook de spreiding van die eiwitten over de dag van belang. In tegenstelling tot koolhydraten en vetten kunnen eiwitten namelijk niet worden opgeslagen en bewaard tot de momenten waarop ze het meest nodig zijn.

Voor het stimuleren van de spiereiwitsynthese (het proces waarbij eiwitten worden omgezet in spiereiwitten) is je lichaam is dus veel meer afhankelijk van acute eiwitinname. Belangrijk daarbij is dat er een minimum aan eiwitten nodig is om de spiereiwitsynthese optimaal te kunnen stimuleren. Er geldt echter ook een maximum aan eiwitten dat in één keer kan worden benut voor het verhogen van die synthese.

Volgens een metastudie van hypertrofie-expert Brad Schoenfeld wordt de spiereiwitsynthese dan ook het beste gestimuleerd als je je eiwitinname dagelijks over vier tot zes maaltijden verdeelt, met steeds een tijdsspanne van drie tot vier uur tussen de maaltijden. Per maaltijd eet je dan 20 tot 40 gram eiwitten.

20-40 gram is nog steeds een vrij ruime marge. Bij 20 gram heb je echter al een groot deel (~90%) van de spiereiwitsynthese bereikt. Toch stimuleert een shot van 40 gram eiwit de spiereiwitsynthese iets beter dan met 20 gram, blijkt uit onderzoek. Nu hoef je niet elke maaltijd 40 gram eiwit te eten; bewaar zo’n shot van 40 gram voor ‘bijzondere’ momenten, zoals je eerste maaltijd na de training, en vlak voor het slapen gaan (zie hieronder).

Meer over het belang van spreiding van eiwitten en de wetenschappelijke grondslag daarvoor lees je in dit artikel.

Nieuw onderzoek

Graag vermelden we nog het meest recente onderzoek naar de effecten van eiwitdistributie, dat in Japan werd uitgevoerd onder 26 mannelijke krachtsporters. Zoals bij veel studies betrof het helaas beginners, bij wie het veel moeilijker is om nuances aan te tonen als het om spiergroei gaat. Maar het zij zo.

De Japanners verdeelden de proefpersonen over twee groepen. Beide aten dagelijks 1,3 g eiwit per kg lichaamsgewicht. Groep A echter verdeelde de eiwitten ongeveer evenredig over drie dagelijkse maaltijden, terwijl groep B de meeste eiwitten bij de lunch en vooral het diner consumeerde; bij het ontbijt namen ze slechts 0,1 g/kg, terwijl hun diner gemiddeld maar liefst 0,83 g/kg eiwit bevatte, wat voor iemand van 80 kg neerkomt op 66 g eiwit. Verder was het dieet van alle deelnemers ongeveer hetzelfde, iets waar de onderzoekers streng op toezagen. De relatieve calorie-inname en de verdeling van macronutriënten was dus bij iedereen zowat gelijk. Ook volgden de mannen allemaal hetzelfde trainingsprogramma.

Na twaalf weken waren de beste resultaten duidelijk voor groep A: daar werd gemiddeld 2,5 kg toename in droge spiermassa gemeten, tegenover 1,8 kg in groep B. Er zijn geen aanwijzingen dat in groep A significant meer eiwitten en/of calorieën werden gegeten dan in groep B. De onderzoekers denken dan ook dat het verschil grotendeels te verklaren is door de betere spreiding van eiwitinname in groep A.

Overigens hadden de resultaten nog beter kunnen zijn als beide groepen 1,6 g/kg/d aan eiwit hadden gegeten (het wetenschappelijk aanbevolen minimum), maar dat terzijde.

TIMING VAN JE TRAINING

Zoals onderstaande figuur laat zien zorg je ervoor dat de pre-workoutmaaltijd en de post-workoutmaaltijd minder dan 4-6 uur uit elkaar liggen. Dan kan je lichaam zowel tijdens als direct na de training over eiwitten beschikken.

Enige uitzondering hierop is als je op nuchtere maag traint. Dan kun je het beste direct na de trainen eiwitten consumeren.

Timing rond de nachtrust

Je doet er waarschijnlijk ook goed aan om je laatste eiwitrijke maaltijd vlak voor het slapen gaan te nuttigen. Bij voorkeur eet je dan een grote portie eiwitten (40 g), liefst van het langzaam verterende soort (caseïne-eiwit dus, dat ook in kwark zit). Op die manier houd je de spiereiwitsynthese ook tijdens de nachtrust hoog, al blijft het nog de vraag of één ‘shot’ caseïne voldoende is voor een compleet rondje slapen van zeven à acht uur.

Samengevat

• Voor optimale spiergroei eet je dagelijks 1,6 tot 2,2 gram eiwitten per kilogram lichaamsgewicht. In de cut is dat 1,8 tot 2,7 gram.
• Je verdeelt die eiwitten min of meer gelijkmatig over vier tot zes innames per dag, dat wil zeggen maaltijden met 20 tot 40 gram kwalitatief hoogstaande eiwitten, steeds met drie à vier uur tussen de maaltijden. Onderzoek laat zien dat dat de spiereiwitsynthese meer verhoogt dan wanneer je dezelfde hoeveelheid eiwitten eet verspreid over drie maaltijden.
• Je training plan je tussen twee maaltijden in.
• Je laatste maaltijd van de dag is bij voorkeur een portie caseïne-eiwit (bijvoorbeeld kwark) van ongeveer 40 gram direct voor het slapen gaan.

Voorbeeld voor een man van 80 kg:
08:00 Ontbijt: 30 g eiwit
12:30 Lunch: 20 g eiwit
17:00 Diner: 30 g eiwit
18:30-19:30 Training
20:00 Eiwitshake: 40 g eiwit
23:30 Bak kwark: 40 g eiwit
Totaal: 160 g eiwit (= 2 g/kg)

Hoewel de totale eiwitinname op een dag doorslaggevend is, ‘verspil’ je dus waarschijnlijk eiwitten als je tijdens de ene maaltijd nauwelijks eiwitten eet en tijdens de andere bijvoorbeeld 80 gram.

Het populaire intermittent fasting lijkt zo bezien géén optimale strategie voor bodybuilders in een spieropbouwfase.

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op 25 april 2020, gereviseerd op 29 oktober 2020 en laatst bijgewerkt op 14 oktober 2022.